राज्याच्या राजकराणातील अमूल्य ठेवा धुळखात. विधानभवन गॅलरीमध्ये दुर्मीळ ग्रंथसंपदेची दूरवस्था. विदारक दृश्य समोर …
मुंबई /प्रतिनिधी- अधिवेशनाच्या शेवटच्या दोन दिवसांचं कामकाज उरलेलं असतानाच विधानभवनातून विदारक चित्र नुकतंच समोर आलं, जिथं विधानभवनातील गॅलरीमध्ये अनपेक्षित दृश्य पाहायला मिळालं. एकीकडे विधानभवनातील दालनं आणि गॅलरी चकाचक होत असतानाच दुसरीकडे मात्र तेथील ग्रंथालयात असणारे दुर्मिळ ग्रंथ अडगळीत पडले आहेत.
विधान भवनातील विधानसभा अध्यक्ष, विधान परिषद सभापती, मुख्यमंत्री, उपमुख्यमंत्री, मंत्री, राज्यमंत्री यांची दालने कोट्यवधी खर्च करून चकाचक केली जात असताना विधान भवनाची ग्रंथसंपदा मात्र उघड्यावर पडली आहे. दालनांच्या बाहेरचा भाग चकाचक करण्यात आला असताना ग्रंथालयातील अनेक पुस्तकं अंधारात आहेत.
उघड्यावर पडलेल्या या ग्रंथालयात 100 वर्षांहून अधिक काळ जतन करून ठेवण्यात आलेली ग्रंथसंपदा आहे. इथं विधानभवनाच्या डागडुजीसाठी दरवर्षी कोट्यवधी रुपयांची तरतूद केली जाते. यंदाच्या अर्थसंकल्पात ही तरतूद 586 कोटी रुपयांच्या घरात आहे.
विधानसभा निवडणुकीनंतर होणाऱ्या पहिल्याच अधिवेशनासाठी विधानमंडळ चकाचक करण्यात आलं. महायुतीच्या पहिल्या काळात असलेल्या दालनांचा चेहरामोहरा बदलण्याचं काम युद्धपातळीवर सुरू सुरु असल्याचं पाहायला मिळत आहे. सध्या अधिवेशन काळात हे काम थांबवण्यात आलं मात्र काही दालनांच सुशोभीकरण पूर्ण झालं. दालनांच्या बाहेर झगमगणारे दिवे, आलिशान खुर्च्या, उंची फर्निचर अशी फेररचना करण्यात आली. या दुरवस्थेत विधानभवनाचा अमूल्य ठेवा असलेल्या ग्रंथालयाकडे दुर्लक्ष झालं.
ग्रंथालयाच्या बाहेर ठेवण्यात आलेल्या कपाटाच्या रकान्यात जुने वर्तमानपत्रांचे गठ्ठे धूळ खात पडल्याचं इथं स्पष्टपणे पाहायला मिळालं. शेकडो संर्दभग्रंथ सहाव्या मजल्यावरील उद्वाहनाजवळ एकमेकांवर रचून ठेवण्यात आले असून पाचव्या आणि सहाव्या मजल्यावरील या ग्रंथांच्या स्कॅनिंगचं काम सुरू असल्याचं सांगितलं जात आहे.
अतिशय जुने ग्रंथ पाहता त्यांची पानं जीर्ण झाली आहेत, ज्यामुळं स्कॅनिंग झाल्यानंतर हे ग्रंथ रद्दीत द्यावे लागणार असल्याचं नाकारता येत नाही.
कोणते ग्रंथ धुळखात?…
विधानभवनात धुळखात पडलेल्या या ग्रंथांमध्ये अनेक वर्षांपूर्वीचे ग्रंथ ब्रिटीशकालीन ग्रंथ, विधानपरिषद विधानसभेचा इतिहास, विविध कायद्यांची पुस्तकं, 1930 पासूनच्या दोन्ही सभागृहातील सदस्यांचे परिचय, 1950 नंतरच्या चर्चा, लोकसभा आणि राज्यसभेची कागदपत्र, सामाजिक विषयांवरील 75 हजारांहून अधिक ग्रंथसंपदा यांचा समावेश आहे.
प्रत्यक्षात विधीमंडळात अनेक महत्त्वाचे मुद्दे चर्चेच येतात तेव्हा असे ग्रंथ चाचपडून पाहिले जातात. पण वाचनसंस्कृती विधानभवनातच मागे पडली आहे का? असा प्रश्नच आता उपस्थित होत आहे. मराठी भाषेला अभिजात दर्जा मिळत असतानाच ग्रंथसंपदेची ही वानवा विचार करायला भाग पाडणारी आहे. 586 कोटी रुपये खर्च करत डागडुजी केल्या जाणाऱ्या या आलिशान दालनांना तेव्हाच अर्थ प्राप्त होईल जेव्हा तिथं जनहिताचे निर्णय घेतले जातील. त्यासाठी या निर्णयांची चाचपणी या ग्रंथांमधूनच होणार आहे. पण या संचिताची किंमत सध्या मात्र तिथं कोणालाही फारशी समजलेली नाही हेच दुर्दैवी चित्र.
