राष्ट्रपती म्हणाले की, आधुनिकता जसजशी प्रगती करत आहे, तसतशी पृथ्वी मातेची आणि निसर्गाची मोठी हानी झाली आहे. विकासाच्या आंधळ्या शर्यतीत निसर्गाची हानी केल्याशिवाय प्रगती शक्य नाही हा विश्वास दृढ करण्याचे वातावरण निर्माण झाले. पण सत्य उलट आहे. जगभरातील आदिवासी समुदाय शतकानुशतके निसर्गाशी एकरूप होऊन जगत आहेत. आपले आदिवासी बंधू-भगिनी आजूबाजूचे वातावरण, झाडे, वनस्पती, प्राणी यांची त्यांच्या जीवनाच्या प्रत्येक बाबतीत काळजी घेत आहेत. त्यांच्या जीवनशैलीतून आपण प्रेरणा घेऊ शकतो.
राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी शनिवारी नवी दिल्लीतील मेजर ध्यानचंद नॅशनल स्टेडियमवर आदि महोत्सव २०२४ चे उद्घाटन केले. आदिवासी व्यवहार मंत्रालयाच्या अधिपत्याखाली TRIFED द्वारे भारतातील आदिवासी वारशाची समृद्ध विविधता प्रदर्शित करण्याच्या उद्देशाने आदि महोत्सवाचे आयोजन केले जात आहे. यंदा हा महोत्सव 10 ते 18 फेब्रुवारी 2024 या कालावधीत आयोजित करण्यात आला आहे.
‘विविधतेत एकता’ ही भावना…..
यावेळी राष्ट्रपती म्हणाले की, आपला देश विविधतेने परिपूर्ण आहे. पण ‘विविधतेत एकता’ हा भाव कायम राहिला आहे. या भावनेच्या अनुषंगाने, आम्ही एकमेकांच्या परंपरा, खाद्यपदार्थ आणि भाषा जाणून घेण्यास, समजून घेण्यास आणि अंगिकारण्याचा उत्साही आहोत. ही एकमेकांबद्दलची आदराची भावना आपल्या ऐक्याचा गाभा आहे. आदी महोत्सवात आदिवासी संस्कृती आणि विविध राज्यांच्या वारशाचा अनोखा संगम पाहून तिला खूप आनंद झाला. ते म्हणाले की, देशाच्या कानाकोपऱ्यातील आदिवासी बांधवांची जीवनशैली, संगीत, कला आणि खाद्यपदार्थ जाणून घेण्याची ही चांगली संधी आहे. आदिवासी समाजाच्या जीवनातील विविध पैलू जाणून घेण्याची आणि समजून घेण्याची संधी या महोत्सवादरम्यान मिळेल, असा विश्वास त्यांनी व्यक्त केला.
आदिवासी समाजाच्या जीवनशैलीतून प्रेरणा….
राष्ट्रपती म्हणाले की, आधुनिकता जसजशी प्रगती करत आहे, तसतशी पृथ्वी मातेची आणि निसर्गाची मोठी हानी झाली आहे. विकासाच्या आंधळ्या शर्यतीत निसर्गाची हानी केल्याशिवाय प्रगती शक्य नाही हा विश्वास दृढ करण्याचे वातावरण निर्माण झाले. पण सत्य उलट आहे. जगभरातील आदिवासी समुदाय शतकानुशतके निसर्गाशी एकरूप होऊन जगत आहेत. आपले आदिवासी बंधू-भगिनी आजूबाजूचे वातावरण, झाडे, वनस्पती, प्राणी यांची त्यांच्या जीवनाच्या प्रत्येक बाबतीत काळजी घेत आहेत. त्यांच्या जीवनशैलीतून आपण प्रेरणा घेऊ शकतो. आज जेव्हा संपूर्ण जग ग्लोबल वॉर्मिंग आणि हवामान बदलाच्या समस्येला सामोरे जाण्याचा प्रयत्न करत आहे, तेव्हा आदिवासी समाजाची जीवनशैली अधिक अनुकरणीय बनते.
समाजातील सर्व लोकांसाठी तंत्रज्ञानाचा प्रवेश….
राष्ट्रपती म्हणाले की, तंत्रज्ञानाने (आधुनिक युगातील महत्त्वाचे योगदान) आपले जीवन सुकर केले आहे. आपला आदिवासी समाज आधुनिक विकासाच्या लाभांपासून वंचित राहतो हे योग्य नाही. देशाच्या सर्वांगीण विकासात त्यांचे योगदान मोलाचे ठरले आहे आणि भविष्यातही ते महत्त्वाची भूमिका बजावत राहतील. समाजातील सर्व लोकांचा, विशेषत: वंचित घटकांचा शाश्वत विकास आणि सर्वांगीण विकास करण्यासाठी तंत्रज्ञानाचा वापर करण्याचा आपल्या सर्वांचा प्रयत्न असायला हवा.
भारतामध्ये पारंपारिक ज्ञानाचा अनमोल भांडार आहे…
राष्ट्रपती म्हणाले की, भारताकडे पारंपारिक ज्ञानाचे अमूल्य भांडार आहे. हे ज्ञान पारंपारिकपणे अनेक दशकांपासून एका पिढीकडून दुसऱ्या पिढीकडे दिले जात आहे. पण आता अनेक पारंपारिक कौशल्ये नष्ट होत आहेत. ही ज्ञान परंपरा नामशेष होण्याच्या मार्गावर आहे. ज्याप्रमाणे अनेक वनस्पती आणि जीवजंतू नामशेष होत चालले आहेत, त्याचप्रमाणे पारंपारिक ज्ञानही आपल्या सामूहिक स्मृतीतून लोप पावत आहे. हा अनमोल खजिना जमा करण्याचा आणि आजच्या गरजेनुसार त्याचा योग्य वापर करण्याचा आपला प्रयत्न असायला हवा. या प्रयत्नात तंत्रज्ञानही महत्त्वाची भूमिका बजावू शकते.
स्वावलंबी भारत निर्माण करण्यात योगदान…
राष्ट्रपतींनी अनुसूचित जमातींसाठी (VCF-ST) व्हेंचर कॅपिटल फंड सुरू केल्याबद्दल कौतुक केले. यामुळे अनुसूचित जमाती समाजातील लोकांमध्ये उद्योजकता आणि स्टार्ट अप संस्कृतीला चालना मिळेल, असा विश्वास त्यांनी व्यक्त केला. आदिवासी समाजातील तरुणांनी या योजनेचा लाभ घेऊन नवनवीन उद्योग सुरू करावेत आणि स्वावलंबी भारत घडवण्यासाठी योगदान द्यावे, असे आवाहन त्यांनी केले.
