डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांची पुण्यतिथी, जी ६ डिसेंबर रोजी आहे, महापरिनिर्वाण दिवस म्हणून साजरी केली जाते. त्यांना आदरांजली वाहण्यासाठी लोक जमतात. जाणून घेऊया महापरिनिर्वाण दिन कधी आहे? आणि या दिवसाचं काय महत्त्व आहे.
भारतीय राज्यघटनेचे जनक म्हणून ओळखले जाणारे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे, ६ डिसेंबर १९५६ रोजी निधन झाले. दरवर्षी बाबासाहेबांच्या पुण्यतिथीचा हा दिवस महापरिनिर्वाण दिवस म्हणून साजरा केला जातो. यावेळी राज्यासह देशभरातील बाबासाहेबांचे लाखो अनुयायी एकत्र येतात. बाबा साहेबांना आदरांजली अर्पण करण्याचा हा दिवस आहे. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या पुण्यतिथी आणि महापरिनिर्वाण दिवस साजरे करण्याचे महत्त्व काय आहे ते जाणून घेऊया.
*महापरिनिर्वाण दिन म्हणजे काय?..*
महापरिनिर्वाण हा संस्कृत शब्द आहे ज्याचा अर्थ मुक्ती असा होतो. बौद्ध धर्मातील प्रमुख तत्त्वे आणि उद्दिष्टांपैकी एक. याचा अर्थ ‘मृत्यूनंतरचे निर्वाण’. बौद्ध धर्मानुसार, जो निर्वाण प्राप्त करतो तो सांसारिक इच्छा आणि जीवनातील दुःखांपासून मुक्त होईल आणि तो जीवन चक्रातून मुक्त होईल म्हणजेच तो पुन्हा पुन्हा जन्म घेणार नाही.
परिनिर्वाण म्हणजे मृत्यूनंतरचे निर्वाण. परिनिर्वाण हे बौद्ध धर्माच्या अनेक मुख्य तत्वांपैकी एक आहे. यानुसार जो मनुष्य निर्वाण प्राप्त करतो तो सांसारिक आसक्ती, इच्छा आणि जीवनातील दुःखांपासून मुक्त राहतो. यासोबतच तो जीवन चक्रातूनही मुक्त राहतो. पण निर्वाण मिळवणे सोपे नाही. त्यासाठी सदाचारी आणि धार्मिक जीवन जगावे लागते. बौद्ध धर्मात भगवान बुद्धांच्या वयाच्या ८० व्या वर्षी झालेल्या मृत्यूला महापरिनिर्वाण म्हणतात.
आंबेडकरांनी नेहमीच दलितांची स्थिती सुधारण्याचे काम केले. अस्पृश्यतेसारखी दुष्ट प्रथा संपवण्यातही त्यांचा मोठा वाटा असल्याचे मानले जाते. त्यांचे अनुयायी असे मानतात की, ते गुरू भगवान बुद्धांसारखे अत्यंत प्रभावी आणि सद्गुरु होते आणि त्यांच्या कृतीमुळे त्यांना निर्वाण प्राप्त झाले आहे. त्यामुळेच त्यांची पुण्यतिथी महापरिनिर्वाण दिन म्हणून साजरी केली जाते.
*आंबेडकरांनी स्वीकारला बौद्ध धर्म …*
आंबेडकरांनी कायदा केला. त्यांनी भारताच्या संविधानाचा मसुदा तयार करण्यात मदत केली आणि ते देशाचे पहिले कायदा आणि न्याय मंत्री बनले. १४ ऑक्टोबर १९५६ रोजी आंबेडकरांनी बौद्ध धर्म स्वीकारला आणि त्यांच्या सुमारे ५ लाख समर्थकांचे धर्मांतर केले. त्याच वर्षी ६ डिसेंबर रोजी त्यांचे निधन झाले.
*महापरिनिर्वाण दिन कसा साजरा होतो?…*
संविधान निर्माता डॉ. भीमराव आंबेडकर यांच्या पुण्यतिथीला म्हणजेच ६ डिसेंबर रोजी लोक त्यांच्या पुतळ्याला पुष्पहार अर्पण करत दिवे आणि मेणबत्त्या पेटवतात. यावेळी बाबासाहेबांना श्रद्धांजली वाहण्यात येते. बाबासाहेबांना आदरांजली वाहण्यासाठी दादर येथील चैत्यभुमीला गर्दी जमते. या दिवशी बौद्ध भिक्खूंसह अनेक लोक पवित्र गीते गातात आणि बाबासाहेबांच्या घोषणाही देतात.
