उत्तराखंडमधील उत्तरकाशी येथे बांधण्यात येत असलेल्या बोगद्यात अडकलेले ४१ मजूर मंगळवारी बाहेर येण्याची शक्यता बळावली आहे….
हा अपघात 17 दिवसांपूर्वी दिवाळीच्या दिवशी घडला होता. त्यावेळी हे मजूर या बोगद्यात काम करत होते.
पण बोगदा आत घुसल्याने कामगार ७० मीटर लांबीच्या ढिगाऱ्याखाली अडकले.
यानंतर हळूहळू ढिगारा हटवण्याची प्रक्रिया सुरू झाली. या प्रक्रियेत राष्ट्रीय तसेच आंतरराष्ट्रीय तज्ज्ञांची मदत घेण्यात आली आहे.
उत्तराखंडचे मुख्यमंत्री पुष्कर सिंह धामी यांनी मंगळवारी सांगितले की, बोगद्यात पाईप टाकण्याचे काम पूर्ण झाले आहे.
न्यूज एजन्सी एएनआयने आरोग्य केंद्राच्या आतील एक चित्र देखील शेअर केले आहे, ज्यामध्ये कामगारांसाठी बेड तयार करण्यात आल्याचे सांगण्यात आले आहे.
केंद्रीय मंत्री जनरल व्हीके सिंग (निवृत्त) आणि पंतप्रधान कार्यालयाचे माजी सल्लागार भास्कर खुल्बे हेही तेथे उपस्थित आहेत. काही वेळापूर्वी ते सिल्क्यरा बोगद्यातून बाहेर आले आहेत.
यासोबतच बोगद्याच्या बाहेर रुग्णवाहिका, स्ट्रेचर आणि डॉक्टरही सज्ज आहेत. कामगारांना बाहेर काढताच त्यांना डॉक्टरांच्या निरिक्षणाखाली ठेवण्यात येईल.
तत्पूर्वी, अतिरिक्त सचिव (तांत्रिक, रस्ते आणि वाहतूक) महमूद अहमद, जे बचाव कार्याशी संबंधित जबाबदाऱ्या हाताळत होते, म्हणाले होते की, “एकूण 86 मीटरपैकी 44 मीटरपर्यंत उभ्या खोदकाम करण्यात आले आहे. प्रत्येक पर्यायावर काम सुरू आहे. सतत चालू आहे. THDS आहे तसेच सकाळपासून सात स्फोट झाले आहेत.
यासोबतच त्यांनी क्षैतिज ड्रिलिंगशी संबंधित माहितीही शेअर केली आहे.
ते म्हणाले, “55.3 मीटरपर्यंत आडवे ड्रिलिंग करण्यात आले आहे. आम्ही हे काम मॅन्युअली करत आहोत, त्यामुळे आम्ही डेब्रिज काढून टाकू आणि नंतर पाईप टाकू. आणखी पाच मीटर लागणार आहेत. नेमके काही सांगता येणार नाही, पण सर्वकाही असेल तर ठीक आहे. त्यामुळे आज संध्याकाळपर्यंत आम्हाला चांगली बातमी मिळेल.”
रेस्क्यू ऑपरेशन दरम्यान काय झाले?
बोगद्यात अडकलेल्या ४१ मजुरांना सुखरूप बाहेर काढण्यासाठी १२ दिवसांपूर्वी बचावकार्य सुरू झाले होते.
या प्रक्रियेत गुंतलेल्या बचाव कर्मचाऱ्यांना वारंवार अनेक समस्यांना तोंड द्यावे लागले.
सुरुवातीला, बचाव पथकाने आडवे खोदकाम सुरू केले जेणेकरून बोगद्यात अडकलेल्या कामगारांना थेट मार्गाने पोहोचता येईल.
मात्र या प्रक्रियेत अनेक अडचणींचा सामना करावा लागला. उदाहरणार्थ, भंगारात बार आणि मिश्रित धातू आदळल्यामुळे ऑगर मशीन खराब झाले.
आणि शेवटी ते तुटले, त्यानंतर ते बाहेर काढण्यासाठी खूप प्रयत्न केले गेले.
यानंतर उभ्या उत्खननाला सुरुवात करण्यात आली. मात्र यासोबतच आडव्या उत्खननाच्या प्रक्रियेत शेवटचे पाच मीटरचे खोदकाम हाताने करण्यात आले.
त्यामुळे कामगारांना मॅन्युअली बेदखल करण्याची शक्यता बळकट होताना दिसत आहे.
औगर मशीनने उत्खनन केले..
या प्रक्रियेत, आडव्या खोदण्याची प्रक्रिया औगर मशीनद्वारे केली गेली. या यंत्राद्वारे जमिनीत खोदकाम केले जाते.
ऑगर मशीनला हिंदीमध्ये ऑगर मशीन किंवा ड्रिलिंग मशीन असेही म्हणतात.
जयपूरची जेबी इंडस्ट्रीज अनेक वर्षांपासून ऑगर मशीन बनवत आहे. कंपनीचे वरिष्ठ सेल्स पर्सन मुकेश कुमावत यांनी सांगितले की, ते स्वतः उत्तराखंडमध्ये सुरू असलेल्या बचाव कार्यावर बारीक लक्ष ठेवून आहेत.
ते स्पष्ट करतात की औगर मशीन उभ्या आणि आडव्या दोन्ही छिद्रे बनवण्यासाठी वापरली जाते. पाईपच्या वर गोल प्लेट्स ठेवल्या जातात आणि समोरच्या बाजूला एक कटिंग धार आहे, म्हणजे तोंडावर, जी माती किंवा खडक कापण्याचे काम करते.
कुमावत स्पष्ट करतात, “जेव्हा यंत्राच्या तोंडावरची कटिंग धार खडक कापण्याचे काम करते, तेव्हा गोल दिसणार्‍या प्लेट्स मलबा बाहेर काढण्याचे काम करतात.”
“टंगस्टन कार्बाइडचा वापर ड्रिलिंगसाठी कटिंग एज बनवण्यासाठी केला जातो, कारण कठीण पृष्ठभाग कापणे सोपे आहे.”
ऑगर मशीन जीपीएस आणि इलेक्ट्रॉनिक ट्रॅकिंग सिस्टमसह सुसज्ज आहे, ज्यामुळे ऑपरेटर अचूक कोनात कोणत्याही पृष्ठभागावर छिद्र करू शकतो.
ऑगर मशीन किती महत्वाचे आहे?
सध्या बोगद्याचे जे चित्र बाहेर येत आहे, त्यात सिल्क्यराकडे सुरू होणारा बोगद्याचा भाग दिसत आहे.
सिल्क्यरा ते बरकोट दरम्यान 4 किलोमीटर पेक्षा जास्त लांबीचा बोगदा बांधला जात आहे.दिवाळीच्या दिवशी सिल्क्यरा गेटच्या आत 250 मीटर आत 41 कामगार होते. अचानक त्यांच्यासमोर सुमारे 70 मीटरचा ढिगारा पडला आणि ते त्याच बोगद्यात अडकले.
सुरुवातीला नेहमीच्या पद्धतीने खोदकाम करून मलबा बाहेर काढला जात होता, मात्र हे करताना ढिगारा बाहेर काढताना वरून आणखी ढिगारा पडण्याची भीती होती, अशा स्थितीत ऑगर मशीनची मदत घेण्यात आली.
ऑगर मशीनने ढिगाऱ्यात ड्रिल केले आहे आणि सुमारे 60 मीटर लांबीचा रेस्क्यू पाइप बसवला आहे ज्याच्या मदतीने कामगारांना बाहेर काढले जाईल. हा पाईप सुमारे 900 मिमी रुंद आहे.
जेव्हा हे मशीन ड्रिल करते तेव्हा ते कमी आवाज करते, ज्यामुळे पृष्ठभाग खराब होत नाही. अशा परिस्थितीत वरून मलबा पडण्याची शक्यता कमी असते.
औगर यंत्राच्या साह्याने पृथ्वीच्या आत सुमारे ९५ फुटांपर्यंत छिद्र पाडता येते. यानंतर ऑगरमध्ये विस्तारित रस्ता बसवावा लागेल.
