मार्क्सवादी पक्षाचे नेते ५५ वर्षीय नेते अनुरा कुमार दिसानायके यांनी निवडणुकीत बहुमत मिळवून अध्यक्षपदावर शिक्कामोर्तब केले.
श्रीलंकेच्या राष्ट्राध्यक्षपदाच्या निवडणुकीत मार्क्सवादी नेते अनुरा कुमार दिसानायके यांनी ४२.३१ टक्के मते मिळवत विजय मिळवला आहे. रविवारी पूर्ण निकाल जाहीर होण्यापूर्वीच विजयाचा दावा केला होता. यानंतर निवडणूक आयोगाने निकाल जाहीर केल्यानंतर अनुरा कुमार दिसानायके यांनी एक्सवरील पोस्टमध्ये म्हटले आहे की, हा विजय आपल्या सर्वांचा आहे.
कोलंबोच्या वसाहतकालीन राष्ट्रपती सचिवालयात दिसानायके सोमवारी शपथ घेणार आहेत. त्यांचा सत्तेवर येणे, हे देशाच्या आर्थिक घसरणीला जबाबदार असलेल्या राजकीय प्रस्थापितांना नाकारण्याचे द्योतक आहे. २०१९ च्या अध्यक्षीय निवडणुकीत केवळ ३ टक्क्यांहून अधिक मते मिळविलेल्या जेव्हीपीसाठी हा विजय मोठा बदल दर्शवतो. शनिवारी झालेल्या या निवडणुकीत ७६ टक्के मतदान झाले असून १७ दशलक्ष श्रीलंकन नागरिक मतदानाचा हक्क बजावला.
दिसानायके यांना जवळपास ४२ टक्के मते मिळाली, तर त्यांचे निकटतम प्रतिस्पर्धी सजित प्रेमदासा यांना केवळ २३ टक्के मते मिळाली. विद्यमान अध्यक्ष रानिल विक्रमसिंघे केवळ १६ टक्के मतांसह तिसऱ्या स्थानावर आहेत. विक्रमसिंघे यांनी अद्याप औपचारिकरित्या कबुली दिलेली नाही. परंतु, परराष्ट्रमंत्री अली साबरी म्हणाले की, ‘दिसानायके विजयी झाल्याचे स्पष्ट झाले आहे.’
अनुरा कुमार दिसानायके कोण आहेत?
देशाची राजधानी कोलंबोपासून १७० किमी अंतरावर असलेल्या अनुराधापुरा जिल्ह्यातील थंबुटेगामा गावात एका निम्न मध्यमवर्गीय कुटुंबात दिसानायके यांचा जन्म झाला. वडील रोजंदारीवर काम करत आणि आई गृहिणी असूनही त्यांनी केलानिया विद्यापीठातून विज्ञान शाखेची पदवी घेतलेल्या मुलाला शिक्षण दिले.
कॅम्पसमधील विद्यार्थी राजकारणात डिसनायके यांच्या सक्रिय सहभागामुळे ते तत्कालीन राष्ट्रपती जयवर्धने आणि आर प्रेमदासा यांच्या ‘साम्राज्यवादी आणि भांडवलशाही’ राजवटीविरुद्ध १९८७ ते ८९ दरम्यान जेव्हीपीच्या सरकारविरोधी सशस्त्र उठावात सामील झाले.
मार्क्सवादी नेते १९९५ मध्ये सोशलिस्ट स्टुडंट्स असोसिएशनचे राष्ट्रीय संघटक पदापर्यंत पोहोचले आणि नंतर त्यांची जेव्हीपीच्या केंद्रीय कार्यकारिणीवर नियुक्ती झाली. १९९८ मध्ये ते जेव्हीपीच्या पॉलिटिकल ब्युरोचे सदस्य झाले.
२००० मध्ये राष्ट्रपतीपदाची निवडणूक राष्ट्रवादी यादीतून लढवून दिसानायके खासदार झाले. जेव्हीपीने अध्यक्ष कुमारतुंगा यांच्या प्रशासनाला पाठिंबा दिला, परंतु नंतर त्यांच्या पक्षाने २००२ मध्ये तमिळ बंडखोर गट एलटीटीईबरोबर शांतता वाटाघाटींना विरोध करण्यासाठी सिंहली राष्ट्रवाद्यांशी युती केली आणि कोलंबोतील सिंहली बहुल सरकारविरुद्ध सशस्त्र उठाव केला.
महिंदा राजपक्षे यांच्या युनायटेड पीपल्स फ्रीडम अलायन्ससोबत आघाडी केल्यानंतर २००४ च्या अध्यक्षीय निवडणुकीत जेव्हीपीने लोकप्रियता मिळवली. या आघाडीने एलटीटीईसोबत शस्त्रसंधीविरोधी भूमिकेवर स्पष्ट प्रचार केला.
बौद्ध भिक्खूंच्या निवडणूक प्रचाराला संबोधित करताना दिसानायके यांनी बौद्ध धर्माला सर्वोच्च स्थान देणाऱ्या राज्यघटनेच्या कलम ९ मध्ये ‘दैवी संरक्षण’ आहे आणि त्यात कोणत्याही दुरुस्तीविरोधात त्यांना हमी दिली आहे, अशी ग्वाही दिली. जेव्हीपीप्रणीत आघाडी एनपीपीनेही कलम ९ चे संरक्षण करण्याचे वचन दिले.
