पंतप्रधान नरेंद्र मोदी मंगळवारी यूएईला पोहोचले. येथे त्यांचे गार्ड ऑफ ऑनरने स्वागत करण्यात आले. UAE चे अध्यक्ष मोहम्मद बिन झायेद अल नाहयान यांनी मोदींना मिठी मारली. औपचारिक स्वागतानंतर दोन्ही नेत्यांची द्विपक्षीय बैठक झाली. यानंतर पंतप्रधान ‘अहलान मोदी’ (हॅलो मोदी) कार्यक्रमात UAE मध्ये राहणाऱ्या भारतीय समुदायाच्या सुमारे 65 हजार लोकांना संबोधित केले.
काय म्हणाले PM मोदी वाचा सविस्तर.!
हा क्षण आपल्याला जगायचा आहे..
पंतप्रधान म्हणाले- तुम्ही लोकांनी अबुधाबीमध्ये नवा इतिहास रचला* आहे. तुम्ही लोक यूएईच्या कानाकोपऱ्यातून आला आहात. आणि भारतातील विविध राज्यातून आले आहेत. पण प्रत्येकाची मने एकमेकांशी जोडलेली असतात. या ऐतिहासिक स्टेडियममधील प्रत्येक हृदयाचे ठोके भारत-यूएई मैत्री चिरंजीव म्हणत आहेत. प्रत्येक श्वास म्हणत आहे – भारत-यूएई मैत्री चिरंजीव. प्रत्येक आवाज भारत-यूएई चिरंजीव म्हणत आहे. फक्त हा क्षण जगायचा आहे. त्याचा मनापासून आनंद घ्यावा. आज तुम्हाला त्या आठवणी गोळा करायच्या आहेत ज्या आयुष्यभर तुमच्या सोबत राहणार आहेत. ज्या आठवणी तुझ्या आणि माझ्या सोबत राहणार आहेत.
दिव्य मंदिराचे स्वप्न साकार झाले..
मोदी म्हणाले- 2015 मध्ये मी तुमच्या सर्वांच्या वतीने येथे मंदिराचा प्रस्ताव ठेवला होता, त्यामुळे क्षणाचाही वेळ न दवडता त्यांनी हो म्हटले. तुम्ही ज्या जमिनीवर रेषा काढता ती जमीन मी तुम्हाला देईन, असेही त्यांनी सांगितले. आणि आता अबुधाबीतील भव्य दिव्य मंदिराच्या उद्घाटनाचा दिवस आला आहे. भारत-यूएई मैत्री जमिनीवर जितकी मजबूत आहे तितकीच त्याचा ध्वज अवकाशातही फडकत आहे. भारताच्या वतीने मी UAE च्या पहिल्या अंतराळवीराचे आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकावर अभिनंदन करतो. त्यांनी अंतराळातून भारताला शुभेच्छा पाठवल्या, त्यासाठी मी त्यांचेही अभिनंदन करतो. भारत-यूएई एकमेकांच्या प्रगतीचे भागीदार आहेत. आमचा संबंध नावीन्यपूर्ण, गुंतवणूक आणि संस्कृतीचा आहे.
मी माझ्या कुटुंबाला भेटायला आलो आहे…
मोदी म्हणाले- बंधू-भगिनींनो, मी आज माझ्या कुटुंबीयांना भेटायला आलो आहे. सागर ओलांडून, ज्या देशात तू जन्मलास त्या मातीचा सुगंध मी तुझ्यासाठी घेऊन आलो आहे. मी तुमच्या एकशे चाळीस कोटी भारतीय बंधू-भगिनींसाठी एक संदेश घेऊन आलो आहे. आणि हा संदेश आहे की भारताला तुमचा अभिमान आहे, तुम्ही देशाची शान आहात. एक भारत, सर्वश्रेष्ठ भारताचे सुंदर चित्र. तुझा हा उत्साह, तुझा हा आवाज आज अबुधाबीच्या आसमंतात घुमत आहे. इतकी आपुलकी, माझ्यासाठी, जबरदस्त आहे.
शेख नाह्यान यांचे आभार मानले..
इथे येण्यासाठी वेळ दिल्याबद्दल मी तुमचा खूप आभारी आहे. आज आपल्याकडे मंत्री आणि परराष्ट्र व्यवहार मंत्री शेख नाह्यान आहेत. त्यांची भारतीयांप्रती असलेली आपुलकी वाखाणण्याजोगी आहे. मी महामानव शेख झायेद यांचाही आभारी आहे. त्यांच्या सहकार्याशिवाय हा उत्साही उत्सव शक्य झाला नसता.
10 वर्षातील 7 वी UAE भेट…
मोदी म्हणाले- दहा वर्षांतील माझी ही सातवी यूएई भेट आहे. आजही माझा भाऊ शेख झायेद मला विमानतळावर रिसिव्ह करायला आला होता. त्याची उब तशीच होती. त्याची आपुलकीची भावना तशीच होती आणि हीच गोष्ट त्याला खास बनवते. चार वेळा त्यांचे भारतात स्वागत करण्याची संधी आम्हाला मिळाली याचा आम्हाला आनंद आहे.
इथे तुमच्या घामाचा वास येतो…
काही दिवसांपूर्वी ते गुजरातमध्ये आले होते, तेव्हा रस्त्याच्या दुतर्फा लाखो लोक कृतज्ञता व्यक्त करण्यासाठी जमले होते. कृतज्ञता कारण ते ज्या प्रकारे तुमची काळजी घेतात ते UAE मध्ये दुर्मिळ आहे. मित्रांनो, हे देखील माझे भाग्य आहे की UAE ने मला त्याचा सर्वोच्च सन्मान दिला आहे. हा सन्मान माझा नसून करोडो भारतीयांचा सन्मान आहे. मी जेव्हा जेव्हा शेख झायेदला भेटतो तेव्हा तो तुम्हा भारतीयांची खूप प्रशंसा करतो. ते UEE च्या विकासासाठी तुमच्या योगदानाची प्रशंसा करतात. तुम्हा भारतीयांच्या घामाचा वासही या स्टेडियममधून येतो.
उद्या पहिल्या हिंदू मंदिराचे उद्घाटन करणार…
पंतप्रधान मोदी 14 फेब्रुवारी रोजी राजधानी अबुधाबीमध्ये देशातील पहिल्या हिंदू मंदिराचे उद्घाटन करणार आहेत. 2014 मध्ये पंतप्रधान झाल्यानंतर मोदींचा हा 7 वा यूएई दौरा आहे. ते ऑगस्ट 2015 मध्ये पंतप्रधान म्हणून पहिल्यांदा UAE ला गेले होते.
2018 आणि 2019 मध्ये त्यांनी UAE लाही भेट दिली होती. 2019 मध्ये, UAE सरकारने मोदींना देशातील सर्वोच्च नागरी सन्मान ‘ऑर्डर ऑफ झायेद’ देऊन सन्मानित केले. मोदींनी जून 2022 आणि जुलै 2023 मध्ये दुबईला भेट दिली. यावेळी अध्यक्ष अल नाह्यान यांनी त्यांना फ्रेंडशिप बँडही बांधला होता.
मोदींनी UAE मध्ये UPI लाँच केले…
UAE ला पोहोचल्यानंतर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी राष्ट्राध्यक्ष अल नाह्यान यांच्यासोबत UPI आणि RuPay कार्ड लाँच केले. मोदींनी नहयनसोबत रुपे कार्डद्वारे पेमेंटही केले.
भारत-यूएई दरम्यान सामंजस्य कराराची देवाणघेवाण…
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या दौऱ्यात भारत आणि UAE यांच्यात बंदरे, फिनटेक आणि इतर अनेक क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण करार होणार आहेत. मोदी आणि अल नाह्यान यांच्यात द्विपक्षीय चर्चेनंतर दोन्ही देशांमध्ये सामंजस्य करारांची देवाणघेवाण झाली.
पीएम मोदी म्हणाले- गुजरातमध्ये आल्याबद्दल धन्यवाद…
पंतप्रधान मोदींनी अध्यक्ष अल नाहयान यांना सांगितले की, तुम्ही माझे निमंत्रण स्वीकारण्यासाठी आणि माझ्या गृहराज्यात येण्यासाठी वेळ काढल्याबद्दल मी तुमचा आभारी आहे. व्हायब्रंट गुजरात समिटला नवी उंची दिली आणि त्याचा अभिमान वाढवला. त्यांच्या पाठिंब्याशिवाय UAE मधील BAPS मंदिर झाले नसते असे ते म्हणाले.
2018 आणि 2019 मध्ये UAE ला देखील भेट दिली. 2019 मध्ये, UAE सरकारने मोदींना देशातील सर्वोच्च नागरी सन्मान ‘ऑर्डर ऑफ झायेद’ देऊन सन्मानित केले.
मोदींनी जून 2022 आणि जुलै 2023 मध्ये दुबईला भेट दिली. यूएईमध्ये सुमारे 35 लाख भारतीय राहतात. हे देशाच्या एकूण लोकसंख्येच्या 30% आहे आणि इतर कोणत्याही देशाच्या तुलनेत येथे भारतीयांची संख्या सर्वाधिक आहे. त्याच वेळी, रशिया, सौदी अरेबिया आणि इराक नंतर UAE भारताला तेल पुरवठा करणारा चौथा मोठा देश आहे.
यूएईची राजधानी अबुधाबीमध्ये 14 फेब्रुवारी रोजी देशातील पहिल्या हिंदू मंदिराचे उद्घाटन होणार आहे.
यूएईची राजधानी अबुधाबीमध्ये 14 फेब्रुवारी रोजी देशातील पहिल्या हिंदू मंदिराचे उद्घाटन होणार आहे.
पंतप्रधान मोदींच्या भेटीदरम्यान भारत-यूएई संबंधांवर एक नजर…
तारीख- 24 डिसेंबर 1999; दिवस- शुक्रवार. पाकिस्तानी लष्कर आणि गुप्तचर संस्था ISI च्या मदतीने 5 दहशतवाद्यांनी काठमांडूहून दिल्लीला जाणारे इंडियन एअरलाइन्सचे IC-814 विमान हायजॅक केले. हे सर्वजण हरकत-उल-मुजाहिदीन या दहशतवादी संघटनेचे सदस्य होते.
दहशतवादी हे विमान अमृतसरहून लाहोर आणि नंतर यूएई एअरबेसमार्गे अफगाणिस्तानातील कंदाहारला घेऊन जातात. या विमानात 189 लोक होते. या ओलीसांच्या बदल्यात भारताने तीन दहशतवाद्यांना सोडावे, अशी दहशतवाद्यांची मागणी होती. मात्र, भारताचे नॅशनल सिक्युरिटी गार्ड (NSG) कमांडो त्यांचा पाठलाग करत आहेत याची त्यांना कल्पना नव्हती.
भारताचे माजी रॉ प्रमुख एएस दुलत यांनी त्यांच्या ‘काश्मीर – द वाजपेयी इयर्स’ या पुस्तकात ही माहिती दिली आहे. दुलत यांच्या म्हणण्यानुसार, एनएसजी कमांडो स्पेशल फ्लाइटमधून अपहरण झालेल्या विमानाचा पाठलाग करत होते. दहशतवाद्यांनी भारतीय विमान दुबईला नेले. तेथे उतरण्याची परवानगी न मिळाल्याने ते यूएईमधील अल-मिनहाद एअरबेसवर उतरले. यादरम्यान एनएसजी कमांडोंनी युएईकडून अपहरणविरोधी ऑपरेशन करण्यासाठी परवानगी मागितली. पण त्यांनी नकार दिला.
दुलत यांनी त्यांच्या पुस्तकात लिहिले आहे…
भारताने अमेरिकेच्या माध्यमातून यूएईवर दबाव आणण्याचाही प्रयत्न केला होता. पण त्या कठीण काळात आम्हाला कोणीही साथ दिली नाही. यूएईमध्ये विमानासाठी अन्न, पाणी आणि इंधन मिळाल्यानंतर दहशतवाद्यांनी विमान कंदहारला नेले.
1999 ची ही घटना त्यावेळच्या भारत-यूएई संबंधांबद्दल बरेच काही सांगून जाते. मात्र, गेल्या 24 वर्षांत दोन्ही देशांमधील संबंधांमध्ये बरेच बदल झाले आहेत. 2015 मध्ये पंतप्रधान मोदींनी पहिल्यांदा UAE ला भेट दिली होती. तब्बल 34 वर्षांनंतर भारताच्या पंतप्रधानांनी आखाती देशाला भेट दिली. तेव्हापासून दोन्ही देशांमधील संबंध सातत्याने सुधारत आहेत.
UAE काश्मीरवर भारताविरोधात बोलण्याचे टाळते..
UAE हा पाकिस्तानच्या जवळ असलेल्या अरब देशांपैकी एक आहे. आर्थिक संकटाचा सामना करणाऱ्या पाकिस्तानला युएईने 1 अब्ज अमेरिकन डॉलर्सची गंगाजळी वाढवण्यासाठी मदत केली होती यावरूनही त्यांच्या मैत्रीचा अंदाज लावता येतो. ही पहिलीच वेळ नाही, याआधीही UAE ने पाकिस्तानला कर्ज देऊन मदत केली आहे. मात्र, पाकिस्तानशी चांगले संबंध असूनही यूएई काश्मीरबाबत भारताविरोधात कोणतेही वक्तव्य करण्याचे टाळते.
2019 मध्ये, जेव्हा भारताने काश्मीरला विशेषाधिकार देणारे कलम 370 रद्द केले, तेव्हा UAE ने हा भारताचा अंतर्गत मुद्दा असल्याचे म्हटले होते, तर पाकिस्तानला भारताच्या या कृतीवर अरब देशांकडून तीव्र प्रतिक्रिया अपेक्षित होती.
पाकिस्तानचा जवळचा मित्र असूनही UAE ने 2016 च्या उरी सर्जिकल स्ट्राईक आणि 2019च्या बालाकोट एअर स्ट्राइकला भारताला पाठिंबा दिला. दहशतवादाविरुद्धच्या लढाईत भारताला पाठिंबा देण्याबाबत ते सातत्याने बोलत आहेत.
सप्टेंबर 2023 मध्ये UAE उपपंतप्रधान सैफ बिन झायेद अल नाहयान G20 शिखर परिषदेत सहभागी होण्यासाठी भारतात आले होते. या काळात भारत, अमेरिका आणि अनेक आखाती देशांदरम्यान भारत-मध्य-पूर्व-युरोप इकॉनॉमिक कॉरिडॉर (IMEC) संदर्भात करार करण्यात आला. यामध्ये यूएईचाही सहभाग होता. शिखर परिषदेनंतर, UAE उपपंतप्रधानांनी IMEC शी संबंधित नकाशा शेअर केला. या नकाशात UAE ने PoK हा भारताचा भाग दाखवला होता.
हा व्हिडिओ यूएईच्या उपपंतप्रधानांनी शेअर केला आहे. त्यावर लाल वर्तुळात काश्मीरचा नकाशा आहे, ज्यामध्ये पीओके समाविष्ट आहे. यूएईने हा संपूर्ण परिसर भारताचा भाग असल्याचे दाखवले होते.
भारतासोबतचे संबंध सुधारण्यासाठी पाकिस्तानने यूएईकडे मदत मागितली…
जानेवारी 2023 मध्ये पाकिस्तानचे तत्कालीन पंतप्रधान शाहबाज शरीफ यांनी भारताशी संबंध सुधारण्यासाठी UAE कडे मदत मागितली होती. अल-अरेबियाला दिलेल्या मुलाखतीत शाहबाज म्हणाले होते- मी UAEचे अध्यक्ष मोहम्मद बिन झायेद अल-नाहयान यांना भारताशी चर्चा सुरू करण्याचे आवाहन केले आहे. आम्ही वचन दिले आहे की आम्हाला भारतासोबत चांगले संबंध हवे आहेत.
पीएम शाहबाज म्हणाले होते- UAE अध्यक्षांचे भारताशी चांगले संबंध आहेत. आम्ही त्यांना सांगू इच्छितो की पाकिस्तानने धडा शिकला आहे. आम्हाला शांतता हवी आहे. आम्ही भारताशी खुल्या मनाने आणि पूर्ण प्रामाणिकपणे बोलण्यास तयार आहोत. यात युएई महत्त्वाची भूमिका बजावू शकते हे आम्हाला माहीत आहे.
UAE भारत आणि पाकिस्तानमधील संबंध सुधारण्याच्या बाजूने…
पुलवामा येथील आत्मघाती दहशतवादी हल्ला आणि जम्मू-काश्मीरचा विशेष दर्जा रद्द केल्यानंतर भारत आणि पाकिस्तानमधील संबंध बिघडले होते. त्यावेळी पाकिस्तानचे पंतप्रधान इम्रान खान यांनी जम्मू-काश्मीरमध्ये कलम 370 पूर्ववत होईपर्यंत भारतासोबत कोणतीही चर्चा होणार नसल्याचे सांगितले. येथे भारताने असेही म्हटले की, जोपर्यंत दहशतवाद्यांवर कारवाई होत नाही तोपर्यंत चर्चेचा प्रश्नच येत नाही.
केवळ 2 वर्षानंतर, 25 फेब्रुवारी 2021 रोजी भारत आणि पाकिस्तानच्या सीमेवर युद्धविराम जाहीर झाला. दोन्ही देशांमधील डीजीएमओ स्तरावरील चर्चेनंतर हा करार झाल्याचे सांगण्यात येत आहे. त्यावेळी ब्लूमबर्गने आपल्या अहवालात दावा केला होता की, युनायटेड अरब अमिराती म्हणजेच UAE ने भारत आणि पाकिस्तानच्या अधिकाऱ्यांमध्ये युद्धविरामासाठी गुप्तपणे चर्चेचे आयोजन केले होते.
या अहवालात म्हटले आहे की युएई हा अमेरिकेनंतर दुसरा देश आहे ज्याने युद्धबंदीच्या निर्णयाचे स्वागत केले. एवढेच नाही तर या कराराच्या घोषणेनंतर दुसऱ्याच दिवशी 26 फेब्रुवारी रोजी यूएईचे परराष्ट्र मंत्री अब्दुल्ला बिन झायेद अल नाहयान अचानक एक दिवसीय दिल्ली दौऱ्यावर आले.
ही भेट दोन्ही देशांमधील संबंध अधिक बळकट करण्यासाठी…
असल्याचे अहवालात नमूद करण्यात आले आहे. अहवालात नोव्हेंबर 2020 मध्ये भारतीय परराष्ट्र मंत्री एस. जयशंकर यांनी यूएईचे युवराज शेख मोहम्मद बिन झायेद अल नाहयान यांची त्यांच्या दोन दिवसीय अबुधाबी दौऱ्यात भेट घेतली. यानंतर पाकिस्तानचे परराष्ट्र मंत्री शाह महमूद कुरेशी यांनीही त्यांची या महिन्यात भेट घेतली होती.
UAE हा भारताचा तिसरा सर्वात मोठा व्यापारी भागीदार…
UAE हा भारताचा तिसरा सर्वात मोठा व्यापारी भागीदार आहे. दोन्ही देशांमध्ये 6 लाख कोटींहून अधिक रुपयांचा व्यापार आहे. यामध्ये UAE ने भारतातून 2 लाख कोटी रुपयांची आयात केली आहे.
UAE सोबत भारताची आर्थिक तूट आहे. म्हणजे भारत UAE मधून जास्त आयात करतो आणि निर्यात कमी करतो. भारताने 2022-23 या आर्थिक वर्षात UAE मधून 4 लाख कोटी रुपयांची आयात केली आहे. भारताने यूएईसोबत व्यापार करारही केला होता.
भारत UAE ला काय निर्यात करतो?…
UAE ला भारताच्या प्रमुख निर्यातीत पेट्रोलियम उत्पादने, धातू, दगड, रत्ने आणि दागिने, खनिजे, अन्नधान्ये, साखर, फळे आणि भाज्या, चहा, मांस आणि समुद्री खाद्य, कापड, अभियांत्रिकी मशिनरी उत्पादने आणि रसायने यांचा समावेश होतो.
