*सिडनी/नवी दिल्ली :* आशिया पॉवर इंडेक्स-2024 च्या अहवालानुसार, भारत आशियातील तिसरा (India Powerful Country) सर्वात शक्तिशाली देश बनला आहे आणि आता आशियामध्ये फक्त अमेरिका आणि चीनच्या मागे आहे. ऑस्ट्रेलियन थिंक टँक लोवी इन्स्टिट्यूटने हा अहवाल तयार केला आहे. या वार्षिक अहवालात आशियातील 27 देशांचे अर्थव्यवस्था, लष्करी, मुत्सद्देगिरी आणि इतर क्षमतांच्या आधारे मूल्यमापन करण्यात आले आहे. रशिया आणि जपानसारख्या बलाढ्य देशांच्या तुलनेत भारताच्या वाढीसह गेल्या सहा वर्षांत आशियातील शक्ती संतुलन कसे विकसित झाले आहे, हे या अहवालातून स्पष्ट करण्यात आले आहे.
लोवी इन्स्टिट्यूटच्या (Lowy Institute) विश्लेषणानुसार, चीनकडून कठीण लष्करी स्पर्धेला तोंड द्यावे लागत असले तरीही, आशियातील प्रभावाच्या बाबतीत (India Powerful Country) अमेरिका अव्वल आहे. चीनची शक्ती, जरी ती बऱ्यापैकी वाढली असली तरी ती ठप्प झालेली दिसते. कारण काही विश्लेषकांनी भाकीत केले होते तितकी आर्थिक वाढ आता नाही. यामुळे चीनला क्रमवारीत दुसरे स्थान मिळाले आहे, जे त्याच्या प्रादेशिक वर्चस्वात नाट्यमय वाढ किंवा घट होण्याऐवजी स्थिरतेच्या टप्प्याचे प्रतिबिंबित करते.
एकूण सामर्थ्याच्या बाबतीत प्रथमच जपानला मागे टाकत भारताचा तिसरा स्थान (India Powerful Country) हा महत्त्वपूर्ण बदल आहे. ही कामगिरी भारताचा वाढता प्रभाव अधोरेखित करते आणि आशियातील आघाडीच्या शक्तींच्या पदानुक्रमात आणखी वर चढण्याची त्याची अफाट क्षमता दर्शवते. अहवालात अमेरिकेला 81.7 गुण, चीनला 72.7 आणि जपानला 38.9 गुण देण्यात आले आहेत. तर भारत 39.1 गुणांसह तिसऱ्या स्थानावर आहे. तर, या यादीत पाकिस्तान 14.6 गुणांसह 16 व्या क्रमांकावर आहे.
अहवालानुसार, भारताची सध्याची स्थिती प्रभावी आहे. परंतु वास्तविक प्रभावापर्यंत पोहोचण्यासाठी तिची खरी क्षमता अद्याप कमी वापरली जात आहे. याउलट, जपानची रँकिंगमधील घसरण हे त्याच्या आर्थिक अडचणींमुळे आणि दक्षिण कोरिया, चीन आणि तैवानसारख्या अन्य आशियाई उत्पादक कंपन्यांच्या स्पर्धेच्या दबावामुळे आहे.
आर्थिक मंदी असूनही, जपानने आपली संरक्षण आणि सुरक्षा भूमिका वाढवून, युनायटेड स्टेट्स आणि आशियातील इतर मित्र देशांशी संबंध मजबूत करून आपली उंची वाढवली आहे. ही I(ndia Powerful Country) उत्क्रांती प्रामुख्याने आर्थिक आणि सांस्कृतिक नेता म्हणून पाहण्यापासून ते प्रादेशिक सुरक्षेमध्ये सक्रिय सहभागी म्हणून पाहण्यापर्यंतची ही उत्क्रांती जपानच्या भौगोलिक राजकीय स्थितीकडे पाहण्याच्या दृष्टिकोनातील महत्त्वपूर्ण वळणावर प्रकाश टाकते.
