उज्जैन ,मध्य प्रदेश- महाकालला उज्जैनचा राजा असेही म्हणतात. कोणतेही शुभ कार्य करण्यापूर्वी महाकालाचा आशीर्वाद घेणे अत्यंत आवश्यक आहे, अशी धार्मिक धारणा आहे. शिप्रा नदीच्या काठावर वसलेले उज्जैन हे मंदिरांचे शहर म्हणूनही ओळखले जाते.
उज्जैनचे महाकालेश्वर मंदिर जे सर्व १२ ज्योतिर्लिंगांपैकी तिसरे अतिशय खास ज्योतिर्लिंग आहे. महाकालला उज्जैनचा राजा असेही म्हणतात. कोणतेही शुभ कार्य करण्यापूर्वी महाकालाचा आशीर्वाद घेणे अत्यंत आवश्यक आहे, अशी धार्मिक धारणा आहे. शिप्रा नदीच्या काठावर वसलेले उज्जैन हे मंदिरांचे शहर म्हणूनही ओळखले जाते.
आज आम्ही तुम्हाला महाकाल मंदिराशी संबंधित काही रंजक गोष्टी सांगणार आहोत.
१. 12 ज्योतिर्लिंगांपैकी, उज्जैनचे महाकाल मंदिर हे एकमेव ज्योतिर्लिंग आहे जे दक्षिणाभिमुख आहे. भगवान यमराज दक्षिण दिशेला आहेत. ज्याला कालचा स्वामी देखील म्हणतात, म्हणून या ज्योतिर्लिंगाला महाकाल मंदिर देखील म्हणतात.
२. दर सोमवारी महाकाल मंदिरात निर्वाणी आखाड्यातील ऋषी आणि संतांकडून भस्म आरती केली जाते. प्रथम भगवान महाकाल यांना थंड पाण्याने आंघोळ घातली जाते आणि त्यानंतर त्यांना पंचामृताने अभिषेक केला जातो. राख तयार करण्यासाठी पिंपळाची पाने, शेणाची पोळी, मनुका आणि पलाश यांची पाने जाळून महाकालची आरती केली जाते.
३. हरसिद्धी मातेचे मंदिर उज्जैनच्या महाकाल ज्योतिर्लिंगापासून काही अंतरावर देवी सतीच्या ५१ शक्तीपीठांपैकी एक आहे. ज्योतिर्लिंग आणि शक्तीपीठ जवळ असल्याने या मंदिराचे महत्त्व अधिकच वाढते.
४. महाकालेश्वर ज्योतिर्लिंग मंदिर हजारो वर्षे जुने आहे.या मंदिराचा विस्तार राजा विक्रमादित्यने त्याच्या कारकिर्दीत केला होता असे म्हणतात.
५. महाकालेश्वर ज्योतिर्लिंग तीन भागात विभागलेले आहे, खालच्या भागात महाकालेश्वर, मधल्या भागात ओंकारेश्वर आणि वरच्या भागात श्री नागचंद्रेश्वर मंदिर आहे. श्रीनागचंद्रेश्वर शिवलिंग फक्त नागपंचमीच्या दिवशीच दिसते. या दिवशी नागचंद्रेश्वर शिवलिंगाच्या दर्शनासाठी दूरदूरवरून भाविक येतात.
६. महाकालला उज्जैनचा राजा देखील म्हटले जाते, धार्मिक मान्यतेनुसार, विक्रमादित्यच्या राजवटीनंतर कोणताही राजा येथे रात्रभर राहिला नाही. ज्याने हे धाडस केले त्याला घेरून मारण्यात आल्याचे सांगितले जाते, त्यामुळे आजपर्यंत एकही मुख्यमंत्री किंवा पंतप्रधान उज्जैनमध्ये रात्र घालवत नाही.
७. आकाशे तारकेलिंगम, पटले हटकेस्वरम. मृत्युलोके च महाकालं त्रयलिंगं नमोस्तुते ।
