नवरात्रोत्सवाच्या दुसऱ्या दिवशी ब्रह्मचारिणी देवीची पूजा केली जाते. आईचे हे रूप अतिशय शांत, सौम्य आणि मनमोहक आहे. मातेच्या या रूपाची उपासना केल्याने मनुष्याला तप, त्याग, त्याग, नैतिकता आणि संयम असे गुण प्राप्त होतात जे त्याला जीवनात पुढे जाण्यास मदत करतात.
मुंबई- शारदीय नवरात्रीला सुरुवात झाली आहे. यावेळी 22 ऑक्टोबरला अष्टमी आणि 23 ऑक्टोबरला नवमी साजरी होणार आहे. हिंदू धर्मात नवरात्रीचे 9 दिवस विशेष मानले जातात आणि या काळात दुर्गा मातेच्या 9 रूपांची पूजा केली जाते. नवरात्रीच्या दुसऱ्या दिवशी ब्रह्मचारिणी देवीची पूजा केली जाते. ब्रह्मचारिणी म्हणजे तपश्चर्या करणारी स्त्री म्हणून जे तिची पूजा करतात त्यांना साधक होण्याचे फळ मिळते. देवीची पूजा करण्यासाठी जातकांनी या श्लोकाने पूजेची सुरुवात करावी. तिच्या हातात मण्यांची माळ आणि पाण्याचे भांडे आहे. परम ब्रह्मचारी देवी माझ्यावर प्रसन्न होवो. ब्रह्मचारिणी देवीने पांढऱ्या रंगाचा पोशाख घातला असून उजव्या हातात आठ पाकळ्यांची माला आणि डाव्या हातात पाण्याचे भांडे आहे. पौराणिक कथेनुसार ती हिमालयाची कन्या होती आणि नादरच्या उपदेशानंतर तिने या परमेश्वराला आपला पती म्हणून प्राप्त करण्यासाठी कठोर तपश्चर्या केली. त्यामुळे तिला ब्रह्मचारिणी असे नाव पडले.
कथा :
ब्रह्मचारिणी देवी तिच्या पूर्वजन्मात हिमालयाच्या घरी कन्येच्या रूपात या देवीचा जन्म झाला आणि नारदजींच्या उपदेशाने तिने भगवान शंकरांना पती म्हणून मिळवण्यासाठी कठोर तपश्चर्या केली. या कठीण तपश्चर्येमुळे तिचे नाव तपश्चरीणी म्हणजेच ब्रह्मचारिणी पडले. त्याने हजार वर्षे फक्त फळे आणि फुले खाण्यात घालवली आणि शंभर वर्षे तो फक्त जमिनीवर जगला आणि भाज्यांवर जगला. मोकळ्या आकाशाखाली त्यांनी पाऊस, ऊन यांसारखे भयंकर त्रास सहन केले. काही दिवस कडक उपोषण केले आणि मोकळ्या आभाळाखाली पाऊस आणि ऊन अशा तीव्र त्रासाला सामोरे जावे लागले. तीन हजार वर्षे तिने तुटलेली बिल्वची पाने खाल्ली आणि भगवान शंकराची पूजा चालू ठेवली. यानंतर त्याने बिल्वाची वाळलेली पाने खाणेही बंद केले.
अनेक हजार वर्षे निर्जल राहून आणि उपवास करून ती तपश्चर्या करत राहिली. तिने पाने खाणे बंद केल्यामुळे तिचे नाव अपर्णा ठेवण्यात आले.देव, ऋषी, सिद्धगान, मुनी :कठोर तपश्चर्येमुळे देवीचे शरीर पूर्णपणे क्षीण झाले. देव, ऋषी, सिद्धगण, ऋषी या सर्वांनी ब्रह्मचारिणीच्या तपश्चर्येची अभूतपूर्व पुण्य कृती म्हणून प्रशंसा केली आणि सांगितले की हे देवी, आजपर्यंत अशी कठोर तपश्चर्या कोणीही केलेली नाही. हे फक्त तुझ्यामुळेच शक्य झाले. तुमच्या मनोकामना पूर्ण होतील आणि तुम्हाला भगवान चंद्रमौली शिवजी तुमच्या पती रुपात प्राप्त होतील. आता तपश्चर्या सोडून घरी परत जा. तुझे वडील लवकरच तुला बोलावायला येणार आहेत. ब्रह्मचारिणी देवीच्या कृपेने सर्व यश प्राप्त होते. जीवनातील खडतर संघर्षातही मन विचलित होऊ नये हा या देवीच्या कथेचा गाभा आहे.
नवरात्रीचा दुसरा दिवस – (पांढरा) :
देवीची नऊ रूपं नऊ रंगांचं प्रतिनिधित्व करतात असं मानलं जातं. प्रत्येक रंगाचं स्वतःचं महत्त्व आहे. यामुळचं नवरात्रीत 9 दिवस भाविक वेगवेगळ्या रंगाचे कपडे घालतात. शारदीय नवरात्रीच्या दुसरा दिवस 16 ऑक्टोबर ब्रह्मचारिणी देवीला समर्पित केला जातो. हा दिवस सोमवारचा आहे. पांढरा रंग शुद्धता आणि साधेपणाचा समानार्थी आहे. देवीचा आशीर्वाद मिळविण्यासाठी सोमवारी पांढर्‍या रंगाचे कपडे घाला. पांढरा रंग शांतता आणि सुरक्षिततेची भावना देतो.
