🔯कुमार गंधर्व जन्मशताब्दीनिमित्त एक जुनी आठवण

▶️पंडित कुमार गंधर्व यांच्यासोबतचा हा फोटो आहे एका गु-हाळावरचा. १९९२ साल असावं. कुमार गंधर्व फुलेवाडीला पापा बोंद्रे यांच्या गु-हाळाला भेट देणार होते. अनेक वर्षे लोकसत्ताकडे पत्रकार म्हणून काम केलेले आणि नंतर राजकारणाकडे वळलेले बी. आर. पाटील यांनी पत्रकारांना निमंत्रण दिलं होतं. सांस्कृतिक प्रकरण असल्यामुळं ते माझ्याकडं आलं होतं पत्रकार म्हणून चारपाच जणांनाच बोलावलं होतं. मी सकाळकडून (कुमारजींच्या उजवीकडे लाल शर्ट, खांद्याला शबनम. सुरुवातीला अनेक वर्षे मी नियमित शबनम वापरत होतो ), श्रीराम पचिंद्रे Shreeram Pachindre पुढारीकडून (कुमारजींच्या डावीकडे).समोर बसलेले बी. आर. पाटील आणि युएनआयचे बंडोपंत काईंगडे. फोटोमध्ये जमिनीवर सगळ्यात पाठीमागं बसलेले ते महिपतराव उर्फ पापा बोंद्रे. माजी कृषिराज्यमंत्री श्रीपतराव बोंद्रे यांचे ते बंधू. पापा बोंद्रे ही सामाजिक ओळख. अलीकडे कोल्हापूरच्या महापौर झालेल्या सई खराडे या त्यांच्या कन्या.

▶️फुलेवाडीजवळ असलेले पापा बोंद्रे यांचे गु-हाळ नेटके, आकर्षक आणि चकचकीत होते. शेणाने सारवलेली भुई असली तरी स्वच्छता आणि टापटिप दृष्ट लागण्याजोगी. बाजूला काहिलीत रस रटरटत होता आणि त्याचा गुळमाट वास सगळीकडं भरून राहिला होता. कोल्हापूरपासून सहा-सात किलोमीटरवर गु-हाळ होतं. आम्ही आमच्या टू व्हीलरवरून तिथं पोहोचलो होतो. माझ्याकडं ऑफिसची टीव्हीएस फिफ्टी मोपेड होती. कुमारजी अंबॅसेडरमधून आले. आल्यावर त्यांच्यासोबत आम्ही सगळं गु-हाळ फिरून बघितलं. तिथंच अनौपचारिक गप्पांचा कार्यक्रम ठेवला होता. पत्रकार परिषदेसारखा. त्यावेळी आमची अक्कल ती काय आणि आम्ही कुमार गंधर्वांसमोर काय बोलणार? असा प्रश्न आज पडू शकतो. पण त्यावेळी आत्मविश्वासानं कुमारजींना प्रश्न विचारत होतो. कुमारजी मनावर संयम ठेवून उत्तरं देत होते.           गु-हाळघरावरची मैफल असल्यामुळं असेल पण एकूण मूड मस्त होता त्यांचा. चांगल्या पाऊणेक तास गप्पा रंगल्या.

▶️पापा बोंद्रे यांची ओळख होती ती जनता कोर्ट म्हणून. म्हणजे कोल्हापूर आणि परिसरातले अनेक वाद, भांडणे पापांच्या दरबारात जायची आणि तिथं त्यांचा न्याय व्हायचा. नव्वदच्या दशकापर्यंत त्यांचं कोर्ट सुरू होतं. त्यामुळं त्यांना जनता कोर्ट म्हटलं जायचं. त्यांना एकेवर्षी राज्य सरकारचा कृषिभूषण पुरस्कार मिळाल्यानंतर त्यांच्या अभिनंदनाच्या ज्या जाहिराती वृतपत्रांतून प्रसिद्ध झाल्या होत्या, त्यातही लोकांनी त्यांना जनता कोर्ट असं विशेषण लावलं होतं. कोल्हापूर परिसरात त्यांचा विलक्षण दरारा होता. एखादा सिनेमा निघावा असं त्यांचं व्यक्तिमत्त्व होतं. कुमारजींची पत्रकारांशी चाललेली सगळी चर्चा ते पाठीमागं बसून शांतपणे ऐकत होते. सगळं संपल्यावर ते उठून उभे राहिले आणि कुमारजींना म्हणाले, तुमचं ते अजूनि रुसून आहे… गाणं मला ऐकायचंय.

▶️मी तर उडालोच. पापा बोंद्रे आणि अजूनि रूसून आहे?

▶️कुमारजींनी त्यांच्या विनंतीचा मान राखला. ए. आर. देशपांडेंचं हे गाणं असल्याचं कुमारजी म्हणाले. (आत्माराम रावजी देशपांडे म्हणजे कवी अनिल) आणि त्यांनी अजूनि रुसून आहे सादर केलं.

▶️निघताना पापांनी सगळ्यांना गुळाची एकेक ढेप आणि काकवीची बाटली भेट दिली. त्यातलं अतिथ्य आणि जिव्हाळा जो होता त्याचा गोडवा गुळापेक्षा आणि काकवीपेक्षा अधिक होता.

▶️निघता निघता ओळखीचा कार्यक्रम झाला. मी आणि श्रीराम पचिंद्रे पोराटकीच होतो. आम्हा दोघांना उद्देशून पापा म्हणाले, पोरंहो तुमी दोघं जरा फुडं या, मला नीट बघून घेऊ द्या तुमाला.

▶️म्हटलं, का बरं?

▶️बघून घेतो नीट नाहीतर कधीतरी फटकं खाशीला माझं.

▶️मी म्हटलं, कशाबद्दल फटकं खाईन?

▶️आगावपणा करताना घावलासा कुठं तर फटकं खाणार नाहीसा का? वळख झाली तर तसा प्रसंग याचा न्हाई.

▶️त्यावर सगळेच दिलखुलास हसलो.

▶️कुमार गंधर्वांसोबतचा तो प्रसंग अविस्मरणीय होताच, परंतु त्याहीपेक्षा पापा बोंद्रे यांच्या व्यक्तिमत्त्वातली रसिकता अधिक ठळकपणे लक्षात राहिली.