*नवी दिल्ली :* या वर्षात कोरोनाव्हायरसने पुन्हा डोकं वर काढलं आहे. कोरोनाची काही प्रकरणं समोर आली आहेत. चीनमधून जगभर थैमान घालणाऱ्या या व्हायरसने अद्यापही पिच्छा सोडलेला नाही. अशात आता आणखी काही चिनी व्हायरस सापडले आहेत. एक दोन नव्हे तर तब्बल २२ नवीन व्हायरस शास्त्रज्ञांना सापडले आहेत. ज्यामुळे नव्या महासाथीच्या संकटाची भीती व्यक्त केली जाते आहे.
२०१९ मध्ये चीनमधील वुहानमध्ये साथीच्या रोगाची सुरुवात झाल्यानंतर अनेक वर्षे जग कोविड-१९ च्या नव्या प्रकारांशी झुंजत असताना हा शोध लागला आहे. चीनमधील संशोधकांनी वटवाघळांमध्ये किमान २२ विषाणू ओळखले आहेत जे भविष्यात मानव आणि प्राण्यांसाठी धोका निर्माण करू शकतात.
हा अभ्यास चीन आणि सिडनी विद्यापीठातील शास्त्रज्ञांच्या पथकाने केला. ज्यांनी २०१७ ते २०२१ या चार वर्षांच्या कालावधीत युनान प्रांतात गोळा केलेल्या १४२ वटवाघळांच्या मूत्रपिंडाच्या नमुन्यांची तपासणी केली. मूत्रपिंडाच्या ऊतींमध्ये त्यांना एकूण २२ विषाणू आढळून आले. त्यापैकी २० पूर्वी अज्ञात होते.
दोन नवीन हेनिपाव्हायरस हे शेतजमिनीजवळ राहणाऱ्या फळांच्या वटवाघळांमध्ये आढळले, जिथं वटवाघळांचे मूत्र मानवांनी किंवा पशुधनाने खाल्लेल्या फळांना दूषित करू शकतात. संशोधकांनी इशारा दिला की या प्रकारच्या संपर्कामुळे गंभीर झुनोटिक धोके निर्माण होतात.
तज्ज्ञांनी इशारा दिला आहे की यापैकी काही नवीन विषाणू गंभीर आजारांना कारणीभूत ठरू शकतात आणि संभाव्यतः प्राणघातक ठरू शकतात. विशेष म्हणजे यापैकी दोन विषाणू अनुवांशिकदृष्ट्या प्राणघातक हेंड्रा आणि निपाह विषाणूंसारखेच आहेत. हे दोन्ही व्हायरस मानवांमध्ये गंभीर श्वसन आजार आणि घातक मेंदूचा दाह निर्माण करणारे म्हणून ओळखले जातात. ज्याचा मृत्युदर ७५% पर्यंत पोहोचला आहे.
हवामान बदल, जंगलतोड आणि शहरी क्षेत्रांचा विस्तार यासारख्या घटकांमुळे वन्यजीव आणि मानव जवळचे संपर्कात येत आहेत, असा इशारा तज्ज्ञांनी वारंवार दिला आहे. या वाढत्या परस्परसंवादामुळे नवीन विषाणू मानवांमध्ये येण्याची शक्यता वाढते, जसे की SARS, Ebola आणि COVID-19 च्या मागील उद्रेकांमध्ये दिसून आलं आहे.
*किती धोकादायक आहेत ?*
नवीन शोधलेले विषाणू वटवाघळांच्या मूत्रपिंडात आढळले आहेत आणि त्यांच्यात मानव आणि प्राणी दोघांनाही संसर्ग होण्याची क्षमता आहे, ज्यामुळे गंभीर आजाराचा धोका निर्माण होतो. तज्ज्ञांनी इशारा दिला आहे की हे विषाणू दूषित फळे किंवा पाण्याद्वारे मानवांमध्ये सहजपणे पसरू शकतात. COVID-19 सारखे गंभीर श्वसन संक्रमण होण्याव्यतिरिक्त, त्यांच्यात मेंदूचा दाह होण्याची क्षमता देखील आहे, ज्यामुळे दीर्घकालीन न्यूरोलॉजिकल नुकसान होऊ शकते. संशोधकांनी कोणत्याही प्रादुर्भावाची पुष्टी केलेली नसली तरी, ते या निष्कर्षांवर सावधगिरीने उपचार करत आहेत.
ब्लूमबर्गशी बोलताना , ड्यूक-एनयूएस मेडिकल स्कूलच्या संसर्गजन्य रोग कार्यक्रमातील प्राध्यापक लिन्फा वांग म्हणाल्या की, हे निष्कर्ष वटवाघळांमध्ये आढळणाऱ्या विविध प्रकारच्या विषाणूंच्या वाढत्या पुराव्यांमध्ये भर घालतात – विशेषतः हेनिपाव्हायरस. बारकाईने निरीक्षण करण्याची गरज त्यांनी मान्य केली, परंतु सध्याच्या पुराव्यांवर आधारित चिंतेचे कोणतेही तात्काळ कारण नाही असे वांग यांनी नमूद केले.
